انستیتو واشنگتن برای سیاست خاورنزدیک با انتشار مقاله‌ای به تحلیل و تفسیر رقابت موجود بین ایران اشغالگر و روسیه درخاک سوریه که ممکن است منجر به رویارویی نظامی بین طرفین شود، پرداخته است. در این مقاله چنین عنوان شده است:
اخیرا و حتی در طی چند ماه گذشته، نیروهای ایران و روسیه در سوریه اقداماتی انجام دادند که بیشتر نشان دهنده رقابت آنها با یکدیگر است تا مقابله با آمریکا؛ هر کدام برای خود مناطق نفوذ تعیین کرده که احتمال مواجهه بین آنها به هر دلیل در مناطق مذکور در هر لحظه وجود دارد. زیرا هنگامیکه موضوع غنایم جنگی در میان باشد، هم پیمانی در حمایت از رژیم سوریه میان ایران و روسیه ممکن است به دشمنی تبدیل شود که در هر لحظه ممکن است آتش جنگ مسلحانه را شعله ور کند. در صورتیکه آمریکا نیروهای بیشتری را از شرق فرات خارج کند؛ رقابت میان ایران و روسیه در استان دیر الزور در شرق سوریه ممکن است به صحنه جنگ مسلحانه ایران و روسیه تبدیل شود.
اخیرا روسیه و ایران، اقداماتی در شرق سوریه انجام دادند که گویای رقابت آنها با یکدیگر است تا میل برای رویارویی با ایالات متحده. این رویارویی بصورت تشکیل دو منطقه نفوذ در کرانه غربی رود فرات ظاهر گشت؛ تعدادی از نیروهای ارتش رژیم سوریه و مشخصا لشکر چهارم و پنجم که تحت سیطره روسیه است در بخش شمالی استان دیرالزور موضع گرفتند و مناطق جنوبی در المیادین و البوکمال در اختیار نیروهای ایرانی و ستیزه جویان شیعه وابسته به آنها است.
در اوت 2017، گروههای متعددی به طور همزمان جهت نبرد با داعش راهی استان دیرالزور شده، و نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا نبرد خود در شرق فرات را به پایان رساندند.
با پیشروی این عملیات، رژیم سوریه با استفاده از اداره اطلاعات نیروی هوایی، پلیس نظامی، مؤسسات دفاعی محلی و ملی و همچنین ستیزه جویان سپاه تروریستی قدس موفق شد بر امور اداری این مناطق مسلط شود.
علیرغم این، رژیم سوریه نتوانست کاملا بر این مناطق سیطره پیدا کند و در مقابل به نیروهای دفاع ملی نامنظم اجازه داد تا در این مناطق نفوذ کرده و جنایات جنگی، تجاوز به حقوق بشر و غارت اموال شهروندان و تصرف آنها بعد از خروج داعش در مارس 2019 ، را مرتکب شوند. اما موضع رژیم سوریه، بخصوص بعد از ادامه متمرکز کردن نیروهایش در جبهه ادلب، در این مناطق همچنان متزلزل باقی ماند.
در نتیجه این اوضاع، فضای مناسبی برای رقابت ایران اشغالگر و روسیه بر سر منابع و اراضی ایجاد گردید.
دیرالزور یک منطقه کلیدی برای تهران به شمار می آید، ایران تلاش می کند تا با انجام برنامه های فرهنگی و ارائه کمک های مالی، پزشکی و آموزشی در این مناطق، فضای نفوذی برای شیعیان در این مناطق سنی نشین فراهم نماید. هزاران نفر از اهالی این مناطق در گروههای ستیزه جو استخدام شدند، همچنین ایران کمک های مالی به رهبران قبایل تقدیم کرد و ارتش قبایل را در این مناطق تشکیل داد.
در مقابل روسیه تلاش کرد تا بر مناطق استراتژیک همانند فرودگاه های نظامی همانند ابوظهر، حمیم و قامشلی جهت امدادرسانی به نیروهای خود تسلط یابد.
آن زمان روسیه به طور کامل با گسترش نفوذ ایران در دیر الزور مقابله نکرد زیرا نمی خواست شکافی در ائتلاف حمایت از رژیم سوریه ایجاد شود. اما اکنون نشانه هایی در افق شرق سوریه وجود دارد که حکایت از رویارویی احتمالی بین تهران و مسکو دارد.
اولین این نشانه ها خبرهایی از فعالان محلی است مبنی بر اینکه ایران روسیه را متهم به بمباران مقر فرماندهی و مواضع نیروهایش در البوکمال نموده است.
.
دومین نشانه حملات اسرائیل به نیروهای ایرانی و ستیزه جویان حزب الله است که با بی تفاوتی و یا حتی موافقت ضمنی روسیه همراه است. روسیه در صورت نیاز توانایی آن را دارد تا مانع حملات اسرائیل شود اما عدم دخالت آن نشان دهنده خواست این کشور برای محدودتر کردن نقش ایران در این مناطق است.
سومین علامت، اقدام روسیه در جذب نیروهای وابسته به ایران است که با تقدیم مشوق های مالی انجام می شود. ایران به دلیل تحریم ها توانایی پرداخت حقوق ستیزه جویان خود را ندارد در مقابل روسیه مبالغ وسوسه انگیزی را به آنها تقدیم می کند. مجموعه این عوامل ممکن است که در آینده ی نزدیک روسیه و ایران را به رویارویی با یکدیگر در سوریه وادار کند.
فواد فرج پور
مرکز اطلاع رسانی جبهه دمکراتیک مردمی الاحواز
WWW.ALAHWAZ.COM
